احادیث در رابطه با حضور قلب و خشوع

 

 تفسیر عبارت ((بسم الله ...)) 

روى فى التوحید عن الرضا - علیه السلام - حین سئل عن تفسیر ((البسملة )) قال :
معنى قول القائل : بسم الله ، اى اسم على نفسى سمة من سمات الله ، و هى العبادة .قال الراوى فقلت له : ما السمة ؟قال : العلامة ؛ 
در کتاب توحید از امام رضا (ع ) روایت شده است که وقتى تفسیر ((بسمله )) (بسم الله ) از حضرتش سؤ ال شد، فرمود: معناى اینکه گوینده مى گوید ((بسم الله ))، این است که من بر خود ((سمه )) (نشانه اى ) از سمات خدا مى نهم ؛ و آن نشانه عبارت است .راوى گفت پرسیدم : سمه یعنى چه ؟ فرمود: ((نشانه)).
(التوحید، ص 229، باب 31)  فصل ششم : حضور قلب و خشوعآیات

 44 - آسان بودن نماز براى خاشعان 
واستعینوا بالصبر و الصلوة و انهالکبیرة الا على الخاشعین ؛ 
در زندگى از صبر ونماز کمک گیرید، هرچند نماز کار مشکلى است مگر براى فروتنها.
(سوره بقره ، آیه 45)

 45 - نماز و رستگارى 
قد افلح المؤ منون ، الذینهم فى صلاتهم خاشعون ؛ 
مؤ منان رستگار شدند، آنها که درنمازشان خاشع هستند.
(سوره مؤ منون ، آیات 1 و 2)

 46 - خضوع در نماز
حافظوا على الصلوات و الصلوة الوسطى و قوموا لله قانتین : 
در انجام همه نمازها و نماز میانى (ظهر) کوشش و مواظبت کنید، در حال عبادت و خضوع کنان براى خدا به پا خیزید.
(سوره بقره ، آیه 238)
احادیث

 335 - خشوع زینت نماز
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
الخشوع زینة الصلاة ؛ 
خشوع ، زینت و زیور نماز است .
(بحارالانوار، ج 77، ص 131)

 341 - نماز و حضور قلب 
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
لیس لک من صلاتک الا ما احضرت فیه قلبک ؛ 
نیست براى تو از نماز، مگر قلب تو در حال نماز باشد.
(بحارالانوار، ج 84، ص 259)

 342 - چهار بخش نماز
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
بنیت الصلوة على اربعة اسهم سهم منها اسباع الوضوء، و سهم منها الرکوع و سهم منها السجود و سهم منها الخشوع ؛ 
نماز بر چهار بخش بنا شد:
1 - گرفتن وضوى کامل
2 - رکوع .
3 - سجود.
4 - خشوع .
(مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 265)

 343 - حضور در عبادت 
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
اعبد الله کانک تراه فان کنت لاتراه فانه یراک ؛ 
عبادت کن خداوند تعالى را، چنانچه گویا او را مى بینى ، و اگر تو او را نمى بینى او تو را مى بیند.
(نهج الفصاحه ، ص 65.سرالصلوة ، ص 26.مکارم الاخلاق ، ص ‍ 459)

 345 - محبت خداوند و محبت مؤ منین در دل
قال الصادق - علیه السلام -:
لیس من مومن یقبل بقلبه فى صلوته الى الله الا اقبل الله الیه بوجهه و اقبل بقلوب المومنین الیه بالمحبة له بعد حب الله - عز و جل - ایاه ؛ 
مؤ منى نیست که در نمازش با حضور قلب به خداوند توجه کند، مگر این که خداوند به او رو مى کند، و بعد از محبت خداوند عز و جل در دل ، قلوب مؤ منین را به سوى او متوجه مى کند.
(مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 265)

 346 - حواس پرتى در نماز توسط شیطان
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
ان العبد اذا اشتغل بالصلاة و جاءه الشیطان و قال له : اذکر کذا اذکر کذا حتى یضل الرجل ان یدرى کم صلى ؛ 
نمازگزار وقتى مشغول نماز است ، شیطان به سراغش مى آید و به او مى گوید: این را به یاد بیاور، آن را یاد بیاور تا این که انسان را گمراه کند و فراموش کند که چند رکعت نماز خوانده است .
(بحارالانوار، ج 84، ص 259)

 347 - آخرین نماز
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله - :
صل صلوة مودع ترى انک لاتصلى بعد ما صلوة ابدا؛ 
آن چنان نماز بگزار که گویى آخرین نماز توست و دیگر هرگز نمازى نخواهى خواند.
(بحارالانوار، ج 84، ص 264)

 348 - نماز و تفکر
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
رکعتان مقتصدتان فى تفکر خیر من قیام لیلة و القلب لاه ؛ 
دو رکعت نماز همراه با تفکر و حضور قلب ارزشمندتر از یک شب زنده دارى با دل سرگردان و بدون توجه است .
(میزان الحکمه ، ج 5، ص 390.بحارالانوار، ج 74، ص 82. مکارم الاخلاق ، ص 465)

 349 - دو رکعت نماز آگاهانه
قال الصادق - علیه السلام -:
من صلى رکعتین یعلم ما یقول فیهما انصرف و لیس بینه و بین الله ذنب ؛ 
کسى که آگاهانه و با توجه به مفاهیم ، دو رکعت نماز بخواند، در حالى نمازش را به پایان مى برد که میان او و خدایش هیچ گناهى نمانده است .
(میزان الحکمه ، ج 5، ص 391.وسائل الشیعه ، ج 4، ص 687)

 350 - مانع خشوع
راى النبى - صلى الله علیه وآله - رجلا یعبث بلحیته فى صلاته فقال : ((اما انه لو خشع قلبه لخشعت جوارجه )) ؛ 
پیامبر اکرم (ص ) دیدند مردى در حال نماز با ریش خود بازى مى کند، فرمودند: ((اگر قلب او خشوع مى داشت قطعا همه اعضایش نیز خاشع مى بود.))
(میزان الحکمه ، ج 5، ص 386.بحارالانوار، ج 84، ص 228)

 351 - دو رکعت با حضور قلب 
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
من صلى رکعتین و لم یحدث فیهما نفسه بشى ء من امور الدنیا غفر الله له ذنوبه ؛ 
کسى که دو رکعت نماز بخواند و در آن دو رکعت ، قلب خود را به چیزى از امور دنیا مشغول نکند، خداوند گناهانش را مى آمرزد.
(بحارالانوار، ج 84، ص 249)

 352 - نماز وداع
قال على - علیه السلام -:
اذا قام احدکم الى الصلوة فلیصل صلوة مودع ؛ 
هرگاه یکى از شما به نماز ایستد، باید مانند کسى که با نماز وداع مى کند، نماز بخواند
(غررالحکم ، ص 129)

 353 - عارف به حق نماز
قال على - علیه السلام -:
من اتى الصلاة عارفا بحقها غفر الله له ؛ 
کسى که نماز به جا آورد در حالى که عارف به حق آن باشد، خداوند او را مى آمرزد.
(بحارالانوار، ج 82، ص 207.تحف العقول ، ص 117)

 354 - ثمره توجه به جایگاه نماز
قال الامام - علیه السلام -:
اذا توجه المؤ من الى مصلاه لیصلى قال الله - عزو جل - لملائکته یا ملائکتى الا ترون الى عبدى ؟هذا قد انقطع عن جمیع الخلائق الى ، و امل رحمتى و جودى و رافتى ؛ اشهدکم انى اخصه برحمتى و کراماتى ؛ 
وقتى مومن به خاطر نماز متوجه مصلاى خود مى شود، خداى عز و جل به ملائکه خود مى گوید: اى ملائکه من آیا به سوى بنده من نگاه نمى کنید؟که از جمیع خلایق بریده و به سوى من توجه نموده و آرزوى رحمت وجود و راءفت مرا دارد، شما (ملائکه ) را شاهد مى گیرم که رحمت و کرامتم را مخصوص او قرار دادم .
(بحارالانوار، ج 82، ص 221)

 355 - نماز با توجه
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
رکعة من عالم بالله خیر من الف رکعة من متجاهل ؛ 
یک رکعت نماز کسى که متوجه خدا باشد، بهتر از هزار رکعت کسى است که از خدا غافل باشد.
(نهج الفصاحه ، ص 350)

 356 - نگاه به اطراف در حال نماز
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
من عرف من على یمینه و شماله متعمدا فى الصلوة فلا صلوة له ؛ 
هرکس در نماز، عمدا آن چه را که در جانب راست و چپ است بشناسد ت نماز او نماز نیست ، (یعنى نماز او کامل نخواهد بود).
(بحارالانوار، ج 84، ص 320)

 357 - آفات توجه قلب به غیر خدا
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
لاتلتفتوا فى صلاتکم فانه لاصلاة لملتفت و قال - صلى الله علیه وآله -: اما یخاف الذى یحوله وجهه فى الصلاة ان یحول الله وجهه وجه حمار؛ 
در حال نماز به کسى یا چیزى توجه نداشته باشید، پس به درستى که نماز این طور کامل نیست ، و همچنین فرمود: آیا نمى ترسد آن کس که صورتش را در نماز به طرف چیزى بر مى گرداند خداوند صورتش را همچون حمار قرار دهد.
(بحارالانوار، ج 84، ص 211)

 358 - قلب ، فقط متوجه خدا
قال الصادق - علیه السلام -:
و انى لاحب للرجل منکم المومن اذا قام فى صلاة فریضة ان یقبل بقلبه الى الله و لایشغل قلبه بامر الدنیا، فلیس من مومن یقبل بقلبه فى صلاته الى الله اقبل الله الیه بوجهه و اقبل بقلوب المؤ منین الیه بالمحبة له بعد حب الله - عز و جل - ایاه ؛ 
به درستى من مؤ منى از شما را دوست دارم که وقتى به نماز واجب مى ایستد با قلبش به سوى خدا متوجه گردد و قلب خود را در حال نماز به دنیا مشغول نسازد، پس هیچ مؤ منى نیست که با قلب خود در نمازش به سوى الله برود، مگر این که خداوند با همه الطافش به او رو مى آورد و بعد از آن قلوب همه مومنین هم از راه راءفت و مهربانى به سوى او رو مى آورند.
(بحارالانوار، ج 84، ص 240.وسائل الشیعه ، ج 4، ص 686.ثواب الاعمال ، ص 163)

 359 - آداب حضور قلب 
قال الباقر - علیه السلام -:
علیک بالاقبال على صلاتک فانما یحسب لک منها ما اقبلت علیه منها بقلبک و لا تعبث فیها بیدیک و لا براسک و لا بلحیتک و لا تحدث نفسک و لا تتثاءب و لا تتمطا و لا تکفر...؛ 
بر تو باد توجه کامل به نمازت ، پس همانا، آن مقدار که در نماز حضور قلب داشته باشى ، حساب مى شود، در نماز با دست و سر و ریش خویش بازى مکن ، و در نماز با خودت صحبت نکن و خمیازه نکش ...
(بحارالانوار، ج 84، ص 201)

 360 - ثمره توجه به خدا
قال الصادق - علیه السلام -:
لیس من عبد مؤ من یقبل بقلبه على الله - عز و جل - فى صلوته و دعائه الا اقبل الله - عز و جل - علیه بقلوب المؤ منین الیه ؛ 
همانا بنده مؤ منى نیست که با قلبش در نماز و دعاء به خدا رو کند، مگر اینکه خداوند قلبهاى مؤ منین را به طرف او متوجه کند.
(جامع احادیث الشیعه ، ج 5، ص 30)

 361 - خاشع بودن قلب و جوارح
قال على - علیه السلام -:
لیخشع الرجل فى صلوته فانه من خشع قلبه الله - عز و جل - خشعت جوارحه فلا یعبث بشى ء فى الصلوة ؛ 
مرد باید در نماز خود خاشع باشد، پس وقتى قلبش براى خدا خاشع شد، اعضاء و جوارحش نیز خاشع است ، با چیزى (در حال نماز) بازى نمى کند.
(جامع احادیث الشیعه ، ج 5، ص 37)

 362 - نماز ناقص 
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
من لم یتم وضوئه و رکوعه و خشوعه ، فصلوته خداج یعنى ناقصة غیر تامة ؛ 
کسى که وضو و رکوع و خشوعش در نماز کامل نیست ، نمازش ((خداج )) است ، یعنى ناقص است و تمام نیست .
(جامع احادیث الشیعه ، ج 4، ص 44)

 363 - بازى در حال نماز
فى حدیث وصیة النبى - صلى الله علیه وآله - لعلى - علیه السلام -:
یا على !کره الله - عزوجل - لامتى العبث فى الصلوة ؛ 
رسول خدا (ص ) در وصیتى به على (ع ) فرمود: یا على !خداوند از امت من که در حال نماز بازى مى کنند، کراهت دارد.
(جامع احادیث الشیعه ، ج 5، ص 47)

 364 - فقط یاد خدا در حال نماز
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
من صلى صلوة لایذکر فیها شیئا من امر الدنیا، لا یسئل الله شیئا، الا اعطاه ؛ 
کسى که نماز مى خواند، در حال نماز هیچ چیز از امور دنیایى به یادش نیاید (فقط خداوند در نظرش باشد)، در این صورت هر چیزى از خداوند بخواهد، به او عطا مى کند.
(مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 265)

 365 - سه بار غافل شدن در نماز
قال الصادق - علیه السلام -:
اذا قام العبد الى الصلاة اقبل الله - عز و جل - علیه بوجهه فلا یزال مقبلا علیه حتى یلتفت ثلاث مرات فاذا التفت ثلاث مرات اعرض عنه ؛ 
وقتى بنده به نماز ایستاد خداوند متعال به او توجه مى کند و توجهش را از او قطع نمى کند تا موقعى که سه مرتبه از یاد خدا غافل گردد، در این هنگام خداوند سبحان نیز از او اعراض خواهد کرد.
(بحارالانوار، ج 84، ص 241)

 366 - تاءثیر حضور قلب 
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
مثل الصلوة و اعمال بنى ادم کرجل اتى مراغة فاتار علیه منها حتى امتلاء ترابا و دنسا ثم عمد الى غدیر ماء طیب فاغتسل به فیذهب عنهه التراب و الدنس ، کذلک الصلوات الخمس تغسل عن العبد الذنوب اذا صلى الله من قلبه ؛ 
مثل نماز و اعمال آدم مثل مردى است که در خاک بغلتد آن چنان که سراپایش را خاک و کثافات فراگیرد، سپس به طرف آبگیرى که آبش پاک است برود و در آن غسل نماید و خود را شست و شو دهد و خاک و کثافات را از خود دور کند.این چنین است نماز پنجگانه ، زمانى که بنده با حضور قلب خدا را عبادت کند، کثافات گناه از وى شسته مى شود.
(مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 183)

 367 - لازمه غرق در نماز شناخت کامل خداوند است 
عن محمد بن على بن الحسین - علیهم السلام - قال :
قلت لابى عبدالله - علیه السلام -: انى رایت على بن الحسین اذا قام الى الصلوة ، غشى لونه لون اخر، فقال لى : والله ان على بن الحسین کان یعرف الذى یقوم بین یدیه ؛ 
امام سجاد (ع ) را دیدم که هنگامى که به نماز ایستاد، چهره اش را رنگى دیگر پوشاند.امام صادق (ع ) به من فرمود:((به خدا قسم ، على بن الحسین (ع ) کسى را که براى او نماز مى کرد، مى شناخت )).
(علل الشرائع ، ص 88، به نقل از وسائل الشیعه ، ج 4، ص 685)

 368 - موانع حضور قلب 
قال على - علیه السلام -:
لا یقومن احدکم فى الصلاة متکاسلا و لا ناعسا و لا یفکرن فى نفسه فانه بین یدى ربه و انما للعبد من صلاته ما اقبل علیه منها بقلبه ؛ 
در حال کسالت و چرت زدن نماز نخوانید و در حال نماز به فکر خودتان نباشید، زیرادر محضر خدا ایستاده اید، به درستى که آن مقدار از نماز بنده قبول مى شود که قلبا به خدا توجه داشته باشد.
(بحارالانوار، ج 84، ص 239.وسائل الشیعه ، ج 4، ص 687)

 369 - آن مقدار از نماز بالا مى رود
قال الصادق - علیه السلام -:
ان العبد لترفع له من صلاته نصفها او ثلثها او ربعها او خمسها و ما یرفع له الا ما اقبل علیه بقلبه ....؛ 
همانا از نماز بنده نصفش یا یک سوم ، یا یک چهارم یا یک پنجم براى او بالا مى رود، و آن مقدارى که از نماز حضور قلب داشته باشد، بالا مى رود...
(بحارالانوار، ج 84، ص 238)

 370 - حضور قلب شرط قبولى نماز
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
لا یقبل الله صلاة عبد لایحضر قلبه مع یدیه ؛ 
خداوند نماز بنده اى را که قلبش همراه بدنش در نماز حاضر نیست قبول نمى کند.
(بحارالانوار، ج 84، ص 242)

 371 - آثار حضور قلب در نماز
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
ایما عبد التفت فى صلاته قال الله : یا عبدى الى من تقصد و من تطلب اربا غیرى ترید او رقیبا سواى تطلب ؛ او جوادا خلاى تبغى و انا اکرم الاکرمین و اجود الاجودین و افضل المعطین اثیبک ثوابا لا یحضى قدره اقبل على فانى علیک مقبل و ملائکتى علیک مقبلون فان اقبل زال عنه اثم ما کان منه فان التفت ثانیة اعاد الله له مقالته فان اقبل على صلاته غفر الله له و تجاوز عنه ما کان منه فان التفت ثالثة اعاد الله له مقالته فان اقبل على صلاته غفر الله له ما تقدم من ذنبه فان التفت رابعة اعرض الله عنه و اعرضت الملائکة عنه و یقول و لیتک یا عبدى الى ما تولیت ؛ 
هر بنده اى که در حال نماز به غیر خدا التفات کند، خدا به او مى گوید: اى بنده من !چه کسى را قصد کرده اى و او را طلب مى کنى ؟آیا جز من پروردگار و نگهبانى را مى جویى ؟ آیا غیر از من بخشنده دیگرى را طلب میکنى ؟! در صورتى که من کریمترین کریمان و بخشنده ترین بخشندگان و بهترین عطاکنندگان هستم ، ثوابى را به تو عطا مى نمایم که به شمارش نمى آید، به من توجه داشته باش ، زیرا من و فرشتگانم به تو توجه داریم .پس اگر نمازگزار به خدا توجه کرد، گناهان گذشته اش محو مى شود.اگر دوباره به غیر خدا التفات کرد، خداوند متعال مجددا او را مانند سابق مورد خطاب قرار میدهد.اگر به نمازش توجه کرد، گناه غفلت از نماز آمرزیده مى شود و آثارش زائل مى گردد.اگر براى سومین مرتبه از توجه به نماز منصرف شد، خداوند متعال هم خطاب سابق را تکرار مى کند.اگر به نماز توجه کرد، این مرتبه هم گناهش بخشیده مى شود، پس اگر در دفعه چهارم باز هم از توجه به نماز انصراف پیدا کرد، در این صورت خدا و ملائکه از وى اعراض ‍ مى کنند و خدا به او مى گوید تو را در ولایت چیزى قرار دادم که به آن علاقه دارى .
(بحارلانوار، ج 84، ص 244)

 372 - توجه به نماز
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
ان العبد لیصلى الصلاة لایکتب له سدسها و لاعشرها، و انما یکتب للعبد من صلاته ما عقل منها ؛ 
به درستى بنده نماز مى خواند براى او، نه یک ششم آن و نه یک دهم آن نوشته نمى شود، جز این نیست که براى بنده از نمازش آن مقدار نوشته مى شود که به آن توجه کرده است .
(بحارالانوار، ج 84، ص 237.اصول کافى ، ج 2، ص 105)

 373 - على (ع ) و هدیه پیامبر (ص ) 
اهدى الى رسول الله - صلى الله علیه وآله - ناقتان عظیمتان ، فجعل احدیهما لمن یصلى رکعتین لایهم فیهما بشى ء من امر الدنیا و لم یجبه احد سوى على - علیه السلام - فاعطاه کلتیهما؛ 
به پیامبر (ص ) دو شتر هدیه دادند، پیامبر (ص ) یکى ازدو شتر را هدیه قرار داد براى کسى که دو رکعت نماز به جاى آورد و چیزى از امور دنیا را به خاطر نیاورد و به فکر چیزى از دنیا نیفتد.کسى به پیامبر (ص ) پاسخ مثبت نداد (یعنى کسى چنین نمازى را که در آن هیچ به فکر دنیا و مافیها نیفتد، نخواند) به جز حضرت على (ع ) که پاسخ مثبت داد.پیامبر (ص ) هر دو شتر را به على (ع ) مرحمت فرمود.
(بحارالانوار، ج 41، ص 18)

 374 - نماز باترس 
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
صل صلاة مودع کانک تراه ، فان کنت لاتراه ؛ 
آن چنان نماز به جا آور که گویى خدا را مى بینى .اگر تو او را نمى بینى ، او تو را مى بیند.
(نهج الفصاحه ، حدیث 1844)

 375 - توجه حورالعین به نمازگزار
قال الباقر - علیه السلام -:
اذا قام المؤ من فى الصلوة ، بعث الله الحور العین حتى یحدقن به ، فاذا انصرف و لم یسئل الله منهن شیئا انصرفن متعجبات ؛ 
هنگامى که (نمازگزار) مؤ من به نماز مى ایستد، خداوند حورالعین را به طرفش مى فرستد آن چنان که دور نمازگزار را مى گیرند و به او نگاه مى کنند، پس وقتى نمازگزار نمازش را تمام کرد و از خدا چیزى نخواست ، حورالعین با تعجب از او دور مى شوند.
(جامع احادیث الشیعه ، ج 4، ص 27)

 376 - نماز با تفکر
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
رکعتان خفیفتان فى تفکر خیر من قیام لیلة ؛ 
دو رکعت نماز سبک ، در صورتى که همراه با تفکر و اندیشه باشد، بهتر ازعبادت سراسر یک شب است .
(بحارالانوار، ج 84، ص 240.میزان الحکمه ، ج 5، ص 391)

 377 - تعقل در نماز
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
انما یکتب للعبد من صلاته ما عقل منها؛ 
از نماز بنده آن مقدارى را که تعقل کرده ، برایش نوشته مى شود.
(محجة البیضاء، ج 1، ص 398)

 378 - آگاهى از نماز
قال الصادق - علیه السلام -:
لو یعلم هذا المصلى ما فى الصلاة ما انفتل ؛ 
اگر نمازگزار بداند در نماز چه چیزى است ، هیچگاه التفاتى و توجهى به چیزى نخواهد داشت .
(وسائل الشیعه ، ج 3، ص 21)

 379 - آداب نماز چیست ؟
قال الرضا - علیه السلام -:
حضور القلب و افراغ الجوارح ، و ذل المقام بین یدى الله - تبارک و تعالى - و یجعل الجنة عن یمینه و النار یراها عن یساره و الصراط بین یدیه و الله امامه ؛ 
از امام رضا (ع ) سؤ ال شد، آداب نماز چیست ؟امام فرمود: حضور قلب و آزاد گذاشتن جوارح (بازى نکردن با آنان ) و خوار شمردن خود در پیشگاه خداى تعالى و قراردادن بهشت سمت راست و آتش جهنم را سمت چپ و صراط را در مقابل مشاهده کردن و خدا را در مقابل خود دیدن .
(مستدرک الوسائل ، ج 1، ص 264)

 380 - نماز بدون حضور قلب 
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
لاینظر الله الى الصلوة لایحضر الرجل فیها قلبه مع بدنه ؛ 
خداوند نمازى را که در آن حضور قلب نباشد، نظر نخواهد کرد.
(اسرارالصلوة ، ص 118)

 381 - آداب حضور قلب 
و عن فقه الرضا - علیه السلام -:
فاذا اردت ان تقوم الى الصلوة ، فلا تقم الیها متکاسلا و لامتناعسا و لا مستعجلا و لامتلاهیا ؛ ولکن تاتیها على السکون و الوقار و التودة و علیک بالخشوع و الخضوع متواضعا لله - عز و جل - متخاشعا؛ علیک الخشیة و سیماء الخوف راجیا خائفا بالطمانینة على الوجل و الحذر؛ فقف بین یدیه کالعبد الابق المذنب بین یدى مولاه . فصف قدمیک ، و انصب نفسک ؛ و لاتلتفت یمینا و شمالا ؛ و تحسب کانک تراه ؛ فان لم تکن تراه ، فانه یراک ...؛ 
چون خواستى به نماز بایستى با حال کسالت ، خواب آلودگى ، شتاب و لهو و بازى مایست ؛ بلکه با آرامش و وقار نماز را به جاى آور. و بر تو باد که (در نماز) خاشع و خاضع باشى و براى خدا تواضع کنى و خشوع و خوف را بر خود هموار سازى در آن حال که بین بیم و امید ایستاده باشى و پیوسته نگران و محترز باشى .پس ، بسان بنده اى گریخته و گنهکار که (بازگشته ) در محضر مولایش ایستاده ، در پیشگاه خدا بایست ؛ پاهاى خود را کنار هم نه و قامتت را راست نگهدار و به راست و چپ روى مگردان ؛ و چنین بدان که گویى خدا را مى بینى ؛ که اگر تو او را نمى بینى او تو را مى بیند....
(مستدرک الوسائل ، کتاب الصلوة ، باب 1، حدیث 7)

 382 - علت محبوبیت نمازگزاران حقیقى
قال الصادق - علیه السلام -:
و انى لاحب للرجل منکم المؤ من اذا قام فى صلاة فریضة ان یقبل بقلبه الى الله .و لایشغل قلبه بامر الدنیا، فلیس من مؤ من یقبل بقلبه فى صلاته الى الله الا اقبل الله الیه بوجهه و اقبل بقلوب المؤ منین الیه بالمحبة له بعد حب الله ایاه ؛ 
همانا من مؤ منى از شما را دوست دارم که وقتى به نماز فریضه مى ایستد، با قلبش به سوى خدا متوجه گردد و قلب خود را در نماز به دنیا مشغول نسازد، پس هیچ مومنى نیست که با قلب خود در نمازش به سوى الله برود، مگر اینکه خداوند با همه الطافش به او رو مى آورد و بعد از آن قلوب همه مومنین هم از راه راءفت و مهربانى به سوى او رو مى آورد.
(بحارالانوار، ج 84، ص 240)

 383 - نماز مودع
قال الصادق - علیه السلام -:
اذا صلیت ، صلاة مودع یخاف ان لایعود الیها ابدا، ثم اصرف ببصرک الى موضع سجودک ، فلو تعلم من عن یمینک و شمالک ، لاحسنت صلاتک ، و اعلم انک بین یدى من یراک و لاتراه ؛ 
وقتى که مشغول نماز مى شوى ، مثل کسى که وداع کند با نماز وترس آن دارد که دیگر به آن نرسد نماز بخوان ، پس از آن چشمت را بدوز به موضع سجودت تو اگر بدانى کسى در راست و چپ هست نمازت را نیکو به جاى مى آورى ، بدان که تو پیش روى کسى ایستادى که او تو را مى بیند و تو او را نمى بینى .
(وسائل الشیعه ، ج 4، ص 685)

 384 - قبولى نماز با حضور قلب 
قال زین العابدین - علیه السلام -:
ان العبد لایقبل من صلاته الا ما اقبل علیه منها بقلبه ؛ 
به درستى که نماز انسان قبول نمى شود، مگر دلش در حال نماز پیش ‍ خداوند باشد.
(بحارالانوار، ج 84، ص 237)

 385 - حضور قلب ، شرط قبولى نماز
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
لایقبل الله صلاة امرى ء لایحضر فیها قلبه ؛ 
خداوند نمازى را که در آن حضور قلب نباشد نمى پذیرد.
(مستدرک الوسائل ، ج 3، ص 59)

 386 - طلب خیر به وسیله نماز
قال الصادق - علیه السلام -:
من توضا فاحسن الوضوء ثم صلى رکعتین فاتم رکوعها و سجودها ثم جلس فاثنى على الله و صلى على رسول الله - صلى الله علیه وآله - ثم ساءل الله حاجته ، فقد طلب الخیر من مظانه و من طلب الخیر من مظانه لم یجب ؛ 
هرکس وضوى خوب بگیرد و دو رکعت نماز با رکوع و سجود کامل به جاى آورد و با خداى خود خلوت کند و بر رسول خدا (ص ) درود فرستد، سپس ‍ حاجت خود را از خدا درخواست نماید، به تحقیق که در زمان مناسبش ‍ درخواست کرده و هرکس چنین نماید، هرگز ناامید و ناموفق نخواهد بود.
(بحارالانوار، ج 85، ص 324)

 387 - حالت خشوع در نماز
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
خیارکم الینکم مناکب فى الصلوة ؛ 
بهترین شما کسى است که شانه هایش در نماز افتاده تر باشد.
(بحار، ج 84، ص 262)

 388 - خضوع رسول خدا (ص ) در نماز
روى ان النبى - صلى الله علیه وآله - کان اذا قام الى الصلوة کانه ثوب ملقى ؛ 
پیامبر اسلام (ص ) هر وقت به نماز مى ایستاد، گویا جامه اى پهن شده بر روى زمین بود.
(میزان الحکمه ، ج 5، ص 381.بحار، ج 84، ص 248)

 389 - حضرت على (ع ) و خوف از خداوند
انه کان اذا دخل الصلاة کانه بناء ثابت او عمودقائم لا یتحرک ، و کان ربما رکع او سجد فیقع الطیر علیه و لم یطق احد ان یحکى صلاة رسول الله - صلى الله علیه وآله - الا على بن ابیطالب و على بن الحسین - علیهما صلواة المصلین - ؛ 
همانا امیرالمؤ منین (ع ) هنگامى که داخل نماز مى شد، همچون بنایى ثابت و استوار و بدون تحرک بود، و یا همانند عمودى ایستاده بود که هیچ گونه تحرکى نداشت ، و بسا رکوع و سجودش ، طولانى مى شد و بدن مبارکش از بس بى حرکت بود که گاهى مرغى بر پشت مبارک آن حضرت مى نشست ، و احدى جز على بن ابى طالب (ع ) و على بن الحسین (ع ) طاقت نداشت که مانند رسول خدا (ص ) نماز بخواند.
(میزان الحکمه ، ج 5، ص 382)

 390 - خشوع امیرالمؤ منین (ع ) در نماز
قال الصادق - علیه السلام -:
و کان على - علیه السلام - اذا قام الى الصلوة فقال : ((وجهت وجهى للذى فطر السموات و الارض )) تغیر لونه حتى یعرف ذلک فى وجهه ؛ 
هنگامى که على (ع ) به نماز مى ایستاد، این آیه شریفه را مى خواند: ((رو مى آورم با تمام وجودم به کسى که آسمانها و زمین را آفرید)) و رنگ مبارک حضرتش تغییر مى کرد، به طورى که تغییر حالت و دگرگونى از صورت مبارکش به خوبى مشاهده مى گشت .
(میزان الحکمه ، ج 5، ص 381)

 391 - خوف حضرت فاطمه (س ) در نماز
کانت فاطمه - علیهاالسلام - تنهج فى الصلاة فى خیفة الله تعالى ؛ 
فاطمه زهرا (س ) در حال نماز از شدت ترس نفسش به شماره مى افتاد.
(بحارالانوار، ج 85، ص 258.میزان الحکمة ، ج 5، ص 382)

 392 - خشوع امام حسن (ع ) 
قال الصادق - علیه السلام -:
ان الحسن بن على - علیه السلام - کان اذا قام فى صلاته ترتعد فرائضه بین یدى ربه - عز و جل - و کان اذا ذکر الجنة و النار اضطرب اضطراب السلیم ؛ 
وقتى امام حسن مجتبى (ع ) به نماز مى ایستاد، تن مبارک حضرتش در مقابل پروردگار مى لرزید و هرگاه یاد بهشت و جهنم مى نمود، چون مار گزیده مضطرب و پریشان مى شد و به خود مى پیچید.
(بحارالانوار، ج 84، ص 258.میزان الحکمه ، ج 5، ص 382)

 344 - حضور قلب 
قال رسول الله - صلى الله علیه وآله -:
اذا قام العبد الى الصلوة فکان هواه و قلبه الى الله تعالى انصرف کیوم ولدته امه ؛ 
هنگامى که انسان براى نماز مى ایستد، اگر همه توجه اش و قلبش به سوى خدا باشد، در حالى نمازش تمام مى شود، که مثل روزى است که پاک به دنیا آمده .
(محجة البیضاء، ج 1، ص 382)